KENT: RED SANDS FORT จากป้อมปราการของกองทัพอังกฤษสู่ตำนานสถานีวิทยุเถื่อนอันเลื่องชื่อ

เมื่อต้นเดือนมีนาคม 2016 ที่ผ่านมา BBC ได้ทำสกู๊ปสารคดีสั้นเรื่องหนึ่งออกฉาย RED SANDS : THE FRONTIER OF PRESERVATION พร้อมโปรยหัวเรื่องของบทความในเว็บไซต์ว่า The abandoned ‘alien’ forts off Britain’s coast กับภาพป้อมปราการร้างแปลกตาที่ตระหง่านอยู่กลางทะเล ภาพนี้ชวนให้ตั้งคำถามว่านี่คือสิ่งก่อสร้างจากมนุษย์ต่างดาวหรือเปล่า หรืออาจจะเป็นฉากจากภาพยนตร์ฟอร์มยักษ์จากเรื่องไหนหรือไม่ บทความนี้ยังบอกว่าสถานที่แห่งนี้ยังชวนให้จินตนาการไปถึงหนังเรื่อง The War of the Worlds หรือไม่ก็ Waterworld โน่นเลยทีเดียว แต่ในความเป็นจริงแล้วมันไม่ใช่สิ่งที่ปรากฏอยู่ในหนังทั้งสองเรื่องนี้เลย และไม่ใช่สิ่งเหนือธรรมชาติจากนอกโลกแต่อย่างใด ความเป็นจริงยิ่งกว่านั้นก็คือปราการร้างกลางทะเลอันชวนฉงนปนสยองแห่งนี้ ก็คือป้อมปราการของกองทัพอังกฤษที่สร้างขึ้นในช่วงสงครามโลกครั้งที่สองนั่นเอง

© Project Redsand

นี่ไม่ใช่ครั้งแรกของ BBC ที่ผลิตสารคดีที่เกี่ยวกับสถานที่นี้ขึ้นมา แต่มันเป็นการย้ำความทรงจำกันอีกครั้งเพื่อกระตุ้นเตือนถึงประวัติศาสตร์อันทรงคุณค่าที่อยากให้ทุกคนร่วมกันอนุรักษ์ สถานที่ที่คนไม่ค่อยรู้จักแห่งนี้ก็คือ RED SANDS FORT หรือบางทีก็เรียกว่า RED SANDS MAUNSELL FORTS ป้อมปราการป้องกันทางทะเลที่ตั้งอยู่นอกชายฝั่งออกไปราว 6 ไมล์ บริเวณปากแม่น้ำเทมส์ (Thames Estuary) เพื่อใช้สู้รบกับฝูงเครื่องบินของกองทัพเยอรมันในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง เหตุที่สร้างออกไปนอกชายฝั่งนั้นก็เพื่อเป็นด่านแรกในการสะกัดเครื่องบินรบศัตรูก่อนที่จะเข้าสู่แผ่นดิน เพราะหากป้อมตั้งอยู่บนแผ่นดินการทิ้งระเบิดลงมาของศัตรูก็จะสร้างความเสียหายให้กับประชาชนทั่วไปได้มากกว่า แล้วก็ยังเป็นป้อมเตือนภัยที่จะแจ้งข่าวให้กองทัพบนฝั่งเตรียมตัวป้องกันได้อย่างทันท่วงทีด้วย

© Project Redsand

© Project Redsand

RED SANDS FORT เป็นป้อมปราการ 7 หลัง ที่สร้างขึ้นในปี 1942 โดยกองทัพอังกฤษ มันถูกออกแบบโดยวิศวกรโยธาที่ชื่อ Guy Maunsell ซึ่งเป็นผู้รับผิดชอบในการออกแบบแนวป้องกันทางทะเลและป้อมปราการกองทัพอังกฤษทั้งหมดรอบบริเวณแถบชายฝั่งปากแม่น้ำเทมส์ไปจนถึงปากแม่น้ำเมอร์ซีย์ (Mersey Estuary) ความจริงแล้ว ป้อม RED SANDS นั้นเป็นเพียงส่วนหนึ่งของป้อมปราการทั้งหมดที่กระจายอยู่รอบบริเวณนี้ที่เดิมทีมีแผนสร้างขึ้นกว่า 87 ป้อมเลยทีเดียว แต่จำนวนที่แท้จริงนั้นไม่ปรากฏหลักฐานชัดเจนนัก รู้เพียงแต่ว่าปัจจุบันหลงเหลือป้อมปราการอยู่เพียงที่นี่แห่งเดียวเท่านั้น ในอดีตบนป้อมปราการนี้มีทหารประจำการอยู่กว่า 200 นาย บนดาดฟ้ามีเสาเรดาร์ ฐานปืนใหญ่ ตลอดจนลานจอดเฮลิคอปเตอร์ และป้อมทั้ง 7 จะมีทางเดินเชื่อมถึงกันโดยมีอาคารบัญชาการอยู่ตรงกลาง ป้อมปราการนี้สร้างอยู่บนเสาบางๆ ที่ปักลงไปในทะเลซึ่งแข็งแรงและรองรับแรงปะทะคลื่นได้ดีอย่างไม่น่าเชื่อ ว่ากันว่านี่คือต้นแบบของการออกแบบฐานขุดเจาะน้ำมันกลางทะเลในบริเวณอ่าวเม็กซิโกที่เพิ่งเริ่มต้นสร้างขึ้นเป็นครั้งแรกในโลกเมื่อช่วงราวปี1955 ด้วยนั่นเอง

© Project Redsand

© Project Redsand

© Project Redsand

© Project Redsand

หลังสงครามโลกครั้งที่สองยุติลง RED SANDS FORT ยังคงทำหน้าที่มาเรื่อยจนกระทั่งถูกปลดประจำการปล่อยให้ทิ้งร้างเมื่อปี 1958 แต่หลังจากนั้นไม่นาน ปราการกลางทะเลแห่งนี้ก็ถูกปลุกชีวิตขึ้นมาอีกครั้งแต่คราวนี้กลายมาเป็นฐานประจำการของ Pirate Radio Station สถานวิทยุเถื่อนที่ย้ายจากเรือขึ้นสู่ป้อมปราการในปี 1960 ซึ่งนี่ถือว่าเป็นสถานีวิทยุเถื่อนที่เกิดขึ้นเป็นครั้งแรกของโลกโดยเป็นการรวมตัวของคนรักเสียงเพลงมาจัดรายการวิทยุแบบมี DJ ประจำช่วง เปิดเพลงตลอดทั้งวันทั้งคืน เป็นต้นแบบของการจัดรายการวิทยุในปัจจุบันนี้ ซึ่งยุคนั้นทำให้กระแสสถานีวิทยุเถื่อนโด่งดังไปทั่วอังกฤษโดยเฉพาะในหมู่คนรุ่นใหม่ในยุคนั้น และมีสถานีวิทยุเถื่อนอื่นๆ ผุดขึ้นตามมาอีกมากมาย จนรัฐบาลต้องออกกฏหมายมากำจัดสถานีวิทยุเหล่านี้ให้หมดไป จุดนี้เองยังเป็นจุดกำเนิดของการแยกย่อยรายการวิทยุ BBC ในปี 1967 ให้เป็น Radio 1 สำหรับเพลง POP ที่จับกลุ่มผู้ฟังคนรุ่นใหม่ และ Radio 2 สำหรับเพลง Adult Contemporary Music (AC) ที่เอาใจผู้ฟังคนยุคเก่านั่นเอง เสียงเพลงแห่งความสุขที่ลอยมาจากกลางทะเลนั้นยังทำให้เรานึกถึงภาพยนตร์อังกฤษเรื่อง The Boat That Rocked ที่ออกฉายในปี 2009 ซึ่งหยิบเอาเรื่อง Pirate Radio Station สถานีวิทยุเถื่อนกลางทะเลอังกฤษมาเป็นแก่นของการสร้างภาพยนตร์เรื่องนี้ แถมยังสะท้อนให้เราเห็นภาพส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์ RED SANDS FORT ตลอดจนความรุ่งเรืองของวงการเพลงในยุคนั้นไปจนถึงต้นกำเนิดวงการวิทยุอย่างในปัจจุบันได้ชัดเจนขึ้นด้วย

The Boat that Rocked (ในสหรัฐใช้ชื่อว่า Pirate Radio) เป็นภาพยนตร์อีกหนึ่งเรื่องที่นอกจากจะสนุกแล้วยังมีคุณค่าด้านประวัติศาสตร์ดนตรี ใครที่รักเพลงร็อคแอนด์โรล หรือชอบศิลปะวัฒนธรรมอังกฤษไม่ควรพลาดชมเป็นอันขาด ที่สำคัญเพลงประกอบภาพยนตร์เรื่องนี้ล้วนแล้วแต่เป็นเพลงร็อคอมตะขึ้นหิ้งจากยุค 50s – 60s อีกด้วย

© The Pirate Radio Hall of Fame

© The Pirate Radio Hall of Fame

© The Pirate Radio Hall of Fame

© The Pirate Radio Hall of Fame

© The Pirate Radio Hall of Fame

หลังจากรัฐบาลอังกฤษมีแผนปราบสถานีวิทยุเถื่อนอย่างจริงจัง (สถาณการณ์เดียวกันกับในภาพยนตร์) RED SANDS FORT ก็ถูกทิ้งร้างอีกครั้งในปี 1967 อย่างไม่มีใครเหลียวแลจนมันกลายเป็นซากเหล็กกลางทะเลแล้วก็เป็นอาคารอันตรายที่จะพังถล่มลงมาเมื่อไรไม่รู้ จนกระทั่งในปี 2003 ได้มีการรวมตัวของกลุ่มนักอนุรักษ์ที่ใช้ชื่อว่า Project Redsand นำเรื่องขึ้นเสนอต่อรัฐบาลถึงแผนการรักษาป้อมปราการอันทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์นี้ไว้ จนได้รับการเห็นชอบและร่วมกันดูแลเรื่อยมา ตลอดจนได้รับการสนับสนุนจากองค์กรเอกชนในอังกฤษหลายบริษัทด้วย รวมไปถึงหน่วยงานรัฐที่ดูแลด้านการกระจายเสียงก็กระโดดเข้าร่วมช่วยเหลือในโปรเจ็คนี้เช่นกัน

ในปี 2007 ได้มีการจัดตั้งสถานีวิทยุ Red Sands Radio ขึ้นที่นี่อีกครั้งด้วยคอนเซ็ปต์ From the Coast to the City แต่คราวนี้เป็นสถานีที่ได้รับใบอนุญาติอย่างเป็นทางการกลายเป็นสถานีวิทยุถูกกฏหมายขึ้น ส่วนหนึ่งก็เพื่อเฉลิมฉลองการครบรอบ 40 ปี ของการกำเนิด Pirate Radio Station (สถานีวิทยุเถื่อน) ขึ้นที่นี่ ซึ่งถือเป็นต้นแบบหนึ่งของสถานีวิทยุทั่วโลกในปัจจุบันนี้ด้วย แล้วสถานีแห่งนี้ก็ยังคงออกอากาศมาจนถึงทุกวันนี้

© Neil Brown / Flickr

© Project Redsand

© Project Redsand

ถึงแม้จะมีการจับมือร่วมกันอนุรักษ์เป็นอย่างดี แต่โปรเจ็คนี้ก็ยังดำเนินไปอย่างช้าๆ เหตุเพราะการบูรณะอาคารกลางทะเลนั้นค่อนข้างยากลำบากและยังมีต้นทุนที่สูง RED SANDS FORT จึงยังคงเหมือนปราการร้างทางทะเลอยู่เช่นเดิม ในอนาคตหนึ่งในแผนการบูรณะป้อมปราการแห่งนี้ขึ้น ก็คือการจัดตั้งเป็นพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์กลางทะเลที่จะเล่าเรื่องราวในอดีตตั้งแต่ทางการทหารไปจนถึงการเป็นประวัติศาสตร์ทางด้านการกระจายเสียง (สถานีวิทยุ) ยังไม่มีใครรู้แน่ชัดว่าโครงการนี้จะเสร็จสิ้นเมื่อไร หรือจะเกิดขึ้นได้หรือไม่ แต่มันก็เป็นโครงการที่ทุกคนเห็นชอบด้วยแบบไร้เสียงคัดค้าน

ในอดีตนั้นมีทัวร์ล่องเรือบุก RED SANDS FORT เกิดขึ้นมากมายแต่ก็ลดลงเรื่อยๆ ตามกาลเวลา ทุกวันนี้ยังคงมีทัวร์พาล่องเรือชม RED SANDS FORT อยู่บ้างไม่กี่เจ้า แต่ก็มีกำหนดการที่ไม่แน่นอนนัก (เพราะไม่เป็นที่นิยมนัก) แล้วสำหรับคนทั่วไปก็ทำได้แค่ล่องเรือชมรอบๆ ภายนอกเท่านั้น สภาพอาคารได้รับการบูรณะเพื่อความแข็งแรงบางส่วน แต่ส่วนใหญ่ยังคงเป็นอันตรายอยู่ ส่วนหนึ่งอาจเป็นเพราะในยุคนี้แม้แต่คนอังกฤษเองก็ยังไม่รู้จักสถานที่ตลอดจนตำนานของป้อมปราการแห่งนี้ แต่หลังจาก BBC ทำสารคดีสั้นเรื่องนี้มาอีกครั้งก็ได้รับความสนใจทั้งจากคนอังกฤษและคนทั่วโลกอยู่ไม่น้อย

สำหรับผู้ที่สนใจอยากจะนั่งเรือทัวร์ RED SANDS FORT ดูบ้าง แนะนำให้เข้าไปหาข้อมูลของ X-Pilot บริษัทที่ให้บริการด้านการเดินเรือที่ตั้งอยู่ในเมือง Chatham มณฑล Kent ของอังกฤษ ซึ่งบริษัทนี้เป็นหน่วยงานที่ให้การสนับสนุน Project Redsand อย่างเป็นทางการ รวมถึงเป็นทีมทางทะเลให้กับสื่อดังต่างๆ อย่าง BBC ตลอดจนบริษัทภาพยนตร์หลายบริษัท และ X-Pilot นี้ยังเป็นบริษัทที่จัดล่องเรือนำเที่ยว RED SANDS FORT อย่างเป็นทางการอีกด้วย การ์ทัวร์ปราการร้างกลางทะเลนี้ปกติแล้วจะมีเฉพาะวันเสาร์-อาทิตย์ เท่านั้น โดยสามารถเข้าไปอัพเดทตารางการเดินเรือได้ที่หน้าเฟสบุ๊ค www.facebook.com/xpilotkent (ตารางไม่แน่นอน ขึ้นอยู่กับสภาพอากาศด้วย) สนนราคาก็เริ่มต้นที่หัวละ £50 (ประมาณ 2,500 บาท / เทียบราคาเมื่อเดือนมีนาคม 2016) เท่านั้น

[su_gmap width=”1600″ address=”redsands fort”][/su_gmap]