พาไปนั่งรถรางขนส่งไปรษณีย์ใต้ดินที่ The Postal Museum แห่งใหม่ของลอนดอน

The Postal Museum หรือพิพิธภัณฑ์ไปรษณีย์แห่งลอนดอนเปิดให้เข้าชมอย่างเป็นทางการแล้ววันนี้ บนพื้นที่ซึ่งครั้งหนึ่งเคยเป็นสถานี ‘รถรางขนส่งไปรษณีย์ใต้ดิน’ ในเครือข่ายอุโมงค์จดหมายใต้พื้นนครลอนดอน ที่เคยทำหน้าที่เป็นเหมือน social network แรกของโลกเมื่อเกือบ 100 ปีที่แล้ว

คงจะไม่มีที่ไหนในโลกเหมาะสมจะถูกเรียกว่า เมืองหลวงแห่งการไปรษณีย์ มากไปกว่ามหานครลอนดอน เพราะนอกจากอังกฤษจะเป็นประเทศที่ปฏิรูปการไปรษณีย์โลกให้ก้าวหน้าขึ้นอย่างมากในช่วงหลายร้อยปีที่ผ่านมา อังกฤษยังเป็นประเทศแรกของโลกที่คิดค้นแสตมป์อีกด้วย ชาวอังกฤษเล็งเห็นความสำคัญของการติดต่อสื่อสารมาโดยตลอด เพื่อให้ระบบขนส่งรวดเร็วที่สุด พวกเขาถึงขนาดสร้างระบบรถรางไฟฟ้าใต้ดินที่เรียกว่า Mail Rail ขึ้นมาเพื่อใช้ส่งจดหมายโดยเฉพาะเลยทีเดียว The Postal Museum จึงเป็นพิพิธภัณฑ์ที่ได้รับความสนใจมากที่สุดแห่งหนึ่งของปี 2017 นี้ ซึ่งเรามีโอกาสได้เข้าไปเยี่ยมชมภายในพิพิธภัณฑ์ และลองนั่งรถรางขนส่งไปรษณีย์ก่อนวันเปิดจริงมาแล้ว เลยนำภาพบรรยากาศมาฝากให้ได้ชมกัน

ระบบรถรางขนส่งไปรษณีย์ใต้ดินของลอนดอน ถือได้ว่าเป็นระบบ social network แรกของโลกที่ทำให้คนในทศวรรษ 1930 ติดต่อกันได้สะดวกรวดเร็วมาก ในยุคนั้นบุรุษไปรษณีย์จะมาเก็บและส่งจดหมายที่ตู้จดหมายวันละ 5 รอบ นั่นหมายความว่าถ้าจดหมายถูกส่งออกไปในตอนเช้า ผู้รับก็จะได้อ่านตั้งแต่ช่วงสาย แล้วตอบจดหมายได้ภายในเที่ยงวัน ซึ่งจะถึงมือผู้รับภายในบ่ายต้นๆ

สมมติว่าเราจะชวนเพื่อนมาทานข้าวเย็นที่บ้าน ถ้าเราส่งจดหมายชวนไปตอนเช้าก็จะรู้คำตอบภายในเที่ยง แถมยังสามารถส่งจดหมายอีกฉบับไปเตือนให้เพื่อนแวะซื้อไวน์ระหว่างเดินทางมาบ้านเราได้อีกด้วย เทียบกับยุคปัจจุบันก็คงเหมือนเป็นการส่ง text message หากัน แต่ในยุคนั้น น้ำหมึก ลายมือ กลิ่นและสัมผัสของกระดาษ ยังสามารถถูกส่งหากันได้ด้วย ถึงจะไม่เร็วเท่าทุกวันนี้แต่ก็ถือว่าสะดวกรวดเร็วมากทีเดียว

ย้อนไปเมื่อค.ศ. 1927 เครือข่ายรถรางไฟฟ้าขนส่งไปรษณีย์เชื่อมต่อผู้คนในลอนดอนตั้งแต่ Paddington ถึง Whitechapel ครอบคลุมระยะทางกว่า 10 กิโลเมตร โดยส่วนนิทรรศการ Mail Rail ได้นำสถานีเก่าที่เคยใช้งานจริงมาปรับปรุงให้ผู้เข้าชมสามารถขึ้นไปนั่งรถรางขนส่งไปรษณีย์ ที่จะพาวิ่งไปบนเส้นทางที่ครั้งหนึ่งเคยลำเลียงเอกสารและพัสดุจำนวนนับไม่ถ้วนสู่ทั่วมหานครลอนดอน

The Postal Museum แบ่งส่วนจัดแสดงออกเป็น 5 ส่วน ที่จะนำผู้เข้าชมย้อนไปสัมผัส 5 ศตวรรษของประวัติศาสตร์การไปรษณีย์โลก บอกเล่าเรื่องราวและเหตุการณ์สำคัญในอดีตมากมายผ่านนิทรรศการและสื่อปฏิสัมพันธ์ที่ผู้เข้าชมสามารถทดลองเล่น และเรียนรู้ระบบการขนส่งไปรษณีย์ในอดีตได้ด้วยตนเอง เช่น ถอดรหัสมอร์สบนโต๊ะเขียนหนังสือโบราณจากยุค 1930 หรือส่งจดหมายผ่านท่ออัดอากาศไปให้เพื่อนที่อีกฝั่งหนึ่งของพิพิธภัณฑ์

มีเรื่องเล่ามากมายเกี่ยวกับกฏเหล็กของบุรุษไปรษณีย์ที่ต้องปกป้องจดหมายยิ่งชีพ ขนาดที่ถ้าโจรสลัดโจมตีก็ต้องพยายามปกป้องจดหมายให้ปลอดภัยเป็นอันดับแรก ครั้งหนึ่งที่ลอนดอนเคยมีสิงโตเพศเมียหลุดออกมาจากคณะละครสัตว์แล้วตรงเข้ามาที่รถม้าขนส่งจดหมาย แต่บุรุษไปรษณีย์รักษาหน้าที่เฝ้ารถจดหมายไม่ยอมหนี ได้แต่ยิงปืนขู่แต่นางสิงโตก็ไม่กลัว เคราะห์ดีที่มีสุนัขโผล่มาทำให้สิงโตตกใจวิ่งหนีไปเอง

หนึ่งในวัตถุสำคัญทางประวัติศาสตร์การไปรษณีย์ที่ถูกจัดแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑ์แห่งนี้ คือ Penny Black แสตมป์ดวงแรกของโลก ซึ่งเหลือชุดสุดท้ายอยู่เพียงแห่งเดียวในโลกที่นี่ เจ้าหน้าที่พิพิธภัณฑ์ยืนยันว่าถ้าไปเจอใครประกาศขายแสตมป์ชุดนี้ ก็ให้รู้ได้เลยว่าถูกขโมยจากที่นี่แน่นอน

อังกฤษเป็นประเทศเดียวในโลกที่ไม่ต้องมีชื่อประเทศอยู่บนแสตมป์เพราะเป็นผู้คิดค้นแสตมป์เอง ทุกคนที่ส่งจดหมายต้องติดแสตมป์หมดแม้แต่ควีนเอง (ติดแสตมป์หน้าตัวเอง) แสตมป์ในยุคแรกทุกดวงจะมีพระบรมฉายาลักษณ์ของสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย

มีเรื่องเล่ากันว่า เมื่อปี 1965 เคยมีคนเสนอให้ออกแบบแสตมป์ใหม่ เปลี่ยนจากพระพักตร์ควีนเป็นภาพหรือสัญลักษณ์อื่นที่ทันสมัยขึ้น มีการออกแบบใหม่เป็นจริงเป็นจังแล้วนำความขึ้นกราบทูล แต่สุดท้ายมีพระราชดำรัสกับนายกเป็นการส่วนพระองค์ว่าให้เก็บพระพักตร์ท่านไว้ตามเดิม ว่ากันว่าเรื่องนี้ถือเป็นกรณีใหญ่ของวงการไปรษณีย์อังกฤษในยุคนั้นเลยทีเดียว

แม้แต่ตู้ไปรษณีย์ธรรมดาก็มีเรื่องราวที่น่าสนใจ ในยุคหนึ่งตู้ไปรษณีย์ถูกออกแบบให้เป็นสีเขียวเพื่อให้ไม่ทำลายทัศนียภาพที่สวยงามของธรรมชาติ แต่ผลปรากฏว่าสีเขียวทำหน้าที่ได้ดีเกินคาด กลมกลืนกับธรรมชาติจนไม่มีใครหาตู้จดหมายเจอ ภายหลังจึงถูกเปลี่ยนกลับเป็นสีแดงตามที่เห็นกันจนถึงทุกวันนี้

ส่วนหลักของ The Postal Museum เริ่มเปิดให้เข้าชมแล้วตั้งแต่วันศุกร์ที่ 28 กรกฎาคม เป็นต้นไป ส่วน Mail Rail Exhibition จะเปิดให้ผู้เข้าชมได้นั่งจริงกันตั้งแต่วันที่ 4 กันยายน ตั๋วนั่งรถรางเปิดให้จองแล้วทางเว็บไซต์ postalmuseum.org แต่ด้วยความสนใจที่ท่วมท้นล้นหลาม ตั๋วหยุดวันเสาร์อาทิตย์จึงเต็มยาวไปจนถึงเดือนธันวาคมแล้วเป็นที่เรียบร้อย

[su_tabs][su_tab title=”Details”]

Opening Hours:
เปิดทุกวันเวลา 10.00 น. ถึง 17.00 น.

Location:
15-20 Phoenix Place, London WC1X 0DA

[su_gmap width=”1600″ address=”The Postal Museum “][/su_gmap]

[/su_tab] [/su_tabs]

---

ภาพ: Naurarat Suksomstarn